Bas den Brok
Schiblen, 8739 Rieden, Zwitserland.
bas@denbrok.ch

Brabantse Brock wapens

Afbeelding 1
Wapen gekopieerd uit Rietstap’s armorial général, blz. 305. Bij het wapen heeft Rietstap geschreven: "Brock - Bois-le-Duc D’or; au chef de gu., ch. d’un lion léopardé d’arg." In het Nederlands: van goud met een schildhoofd van rood, beladen met een gaande leeuw van zilver.

Helaas heeft Rietstap in zijn "Armorial Général" bij de wapens niet erbij geschreven waar hij ze vandaan heeft. Zo weten we dus niet welke persoon uit Den Bosch dit wapen droeg of überhaupt hoe Rietstap weet dat dit het wapen van de Bossche familie Brock was. Het ligt echter voor de hand dat het hier gaat om het wapen uit het eerste kwartier van het wapen van Mr. Jan Brock (zie Afbeelding 4 en 5) die in de eerste helft van de 16e eeuw sekretaris van Den Bosch was.

Afbeelding 2
Wapen gemaakt door de computer van het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) op grond van een blazoen (wapen beschrijving) op blz. 81 in manuskript GHS 50A08 met de titel: Collection de 2266 armorries ... de familles nobles et patriciennes des Pays-Bas. De auteur is onbekend; het manuskript wordt geschat in ca. 1825 vervaardigd te zijn. In dit manuskript staan dus geen wapens afgebeeld! Het blazoen is in het Frans. Ik ken de Franse versie echter niet; alleen de vertaling door het CBS: "in effen zilver een rood schildhoofd met een gaande gouden leeuw".

Ook hier is helaas bij blazoenen niet erbij geschreven van wie precies het wapen was en waar de informatie vandaan kwam. Er staat ook geen stad of dorp bij. Het kan dus even goed om een Belgische familie Brock gaan. Let er op dat de kleuren anders zijn als het wapen zoals bij Rietstap beschreven.

Afbeelding 3
Wapen afgebeeld op blz. 34 uit "Beschrijving der Vrijheid St. Oedenrode" door A.C. Brock, St. Oedenrode, 1832. Uitgave December 2003, ISBN 90-80321-2-X, Stichting Roois Cultureel Erfgoed te Sint-Oedenrode. Direkt bij de afbeelding heeft koster A.C. Brock geschreven: "Jan Broc en Jan de Wryter, Schepenen in St. Oden-Rode Zondag na St. Remigiusdag anno 1377". NB. Het wapen van Jan de Wryter heb ik hier niet afgebeeld.

Het zou hier om een zegel gaan, een kleurloze afdruk dus, in zegellak, onder een schepenbrief uit 1377. De zegel zou zijn van Jan Broc, schepen van Sint Oedenrode. Zo tenminste beschrijft Koster A.C. Brock dat in zijn "Boom genealogicq der mannelijke telgen van den stam Brock, gelijk die sedert het jaar 1500 tot dat van 1826 alhier te Rode is voortgeplant, volgens wettige bewijsschriften. Fecit A. Brox." vervaardigd in 1826 door A.C.Brox, koster in St. Oedenrode - Stamboom Brock, Gens Nostra, Jaargang 32, No. 6, Juni 1977, blz. 157-163. Koster A.C. Brock heeft de afbeeling echter toch gekleurd afgebeeld. Vreemd is dat de leeuw verkeerd om staat. Het is een "omgewende" leeuw. Normaliter gaat de leeuw in de meeste wapens naar links, zoals in Afbeelding 1 en 2.

Jan Broc wordt inderdaad als schepen van Sint-Oedenrode in 1377 vermeldt [Schepenen Sint-Oedenrode 1311-1550, p 55].

Afbeelding 4
Wapen afgebeeld op blz. 35 uit "Beschrijving der Vrijheid St. Oedenrode" door A.C. Brock, St. Oedenrode, 1832. Uitgave December 2003, ISBN 90-80321-2-X, Stichting Roois Cultureel Erfgoed te Sint-Oedenrode. Bij de afbeelding heeft koster A.C. Brock geschreven: "Mr. Joännes Brock Secretaris te s’Hertogenbosch, Obiit 28. xber 1559".

Koster A.C. Brock schrijft in bovengenoemd werk:
"De adelijke geslachten de Hertoge, Bacx, Canterlen, Douweray, Leinnip, en Zwitte, allen vermeld in het vooräangetoge Werk of IV. Tom: Genealogiq. voeren allen een en zelve Wapen, benevens het Geslacht Broc; te weeten, van onder een leedig veld, en van boven een gaande Leeuw in een ander veld, dog in de meeste zijn de Leeuw en de velden verschillig van kleur.’

Afbeelding 5a
Wapen afgebeeld op de "Boom genealogicq der mannelijke telgen van den stam Brock, gelijk die sedert het jaar 1500 tot dat van 1826 alhier te Rode is voortgeplant, volgens wettige bewijsschriften. Fecit A. Brox." vervaardigd in 1826 door A.C.Brox, koster in St. Oedenrode - Stamboom Brock, Gens Nostra, Jaargang 32, No. 6, Juni 1977, blz. 157-163.

Afbeelding 5b
Wapen van Mr. Jan Brock zoals het is afgebeeld in het wapenboek van de Lieve Vrouwen Broederschap. Het boek is gedateerd 1606. Het is ingescanned door het BHIC te Den Bosch. De afbeelding staat op scan 199. De tekst luidt: M[eeste]r Joannes Brock secretaris deser stad. Obiit 28 decemb[ris] 1559.

Afbeelding 6
Uit: "De grafzerken in de kathedrale Sint Janskerk van ’s-Hertogenbosch" door C.F.X.Smits, ’s-Hertogenbosch, Stoomdrukkerij Lutkie & Cranenburg, 1912. Bij de afbeelding heeft C.F.X.Smits geschreven: "No 268. Hier leet begraven meester Jan Brock, secretarius deeser stadt was, sterf anno 1559, den 28 december; ende Adriaen sijn soen, den 19 december 1605; Jutken, sijn huysvrou, den 3. augusti 1618; Jenn(e)ken, hun dochter, 19 december 1603. De grootte deser zerk beloopt: 0,95 bij 1,70 Meter."

In Gens Nostra, Jg. 32, No. 6, Juni 1977 wordt dit wapen alsvolgt beschreven:
"Gevierendeeld: I. een omgewende staande leeuw op grond; II. 3 ronde vruchten met steel naar beneden (appels of kersen??); III. een merk; IV. een hamer, vergezeld boven van een losse driebladige kroon (dus niet een gekroonde hamer.),(kleuren niet aangegeven)."

Afbeelding 7
Fotokollage gemaakt door Toon den Brok in 2006 van de grafsteen van Mr. Jan Brock in de Sint Janskerk van Den Bosch. Ik zou het opschrift alsvolgt vertalen:

Aangezien het opschrift in één keer geschreven (gebeiteld) lijkt, moet dit na de dood van Jutken, de vrouw van Adriaen Brock, zijn gebeurd, dus na 3 augustus 1618. Ook het wapen lijkt na 3 augustus 1618 aangebracht te zijn, tegelijk met het opschrift.

Afbeelding 8
Afbeelding op blz. 195 uit: "Wouter Brock begraven onder zijn hobby", L.F.W Adriaenssen, de Brabantse Leeuw Jaargang 48 nummer 4, blz. 193-210. Bij de afbeelding staat geschreven: "Kladtekening van de grafzerk van Wouter Brock."

Volgens Adriaenssen wordt aangenomen dat Wouter Brock de schets zelf gemaakt heeft. Wouter Brock is overleden 1612. Hij beschreef zijn eigen wapen alsvolgt (Adriaenssen blz. 199): "Doorsneden, onder wit, boven een witte leeuw met een gouden kroon en een gekloofde staart op een rood veld, in het helmteken een leeuw met twee vluchten.

Afbeelding 9
Detail van een afbeelding op blz. 198 uit: "Wouter Brock begraven onder zijn hobby", L.F.W Adriaenssen, de Brabantse Leeuw Jaargang 48 nummer 4, blz. 193-210. Het is het wapen van Wouter Brock Bij de afbeelding heeft L.F.W Adriaenssen geschreven: "Zeventiende-eeuwse tekening van de grafzerk door A. van Buchel in zijn Monumenta passim in templis ac monasteriis Trajectinae urbis (AU, Bibliotheek 1840, f. 21v)".

Afbeelding 9a
Op de grafzerk van Wouter Brock in de Utrechtse domkerk stond geschreven: "Reverendo et egregio viro, domino Waltero Brock Tilburgensi, huius metropolitanae Traiectensis ecclesiae vicario, heredes hoc monumentum posuerunt. Obiit anno MDCXII, XXIII junii, requiescat in serena pace, amen. In sacello Mulardi: * 1612 D.O.M." Vertaling: " Voor Wouter Brock van Tilburg, vicaris van de Dom, hebben de erfgenamen deze grafsteen geplaatst. Hij stierf op 23 juni 1612, hij ruste in gelukzalige vrede, amen." [Bron: Monumenta Van Buchel pag. 38 (fol. 21v)]. http://www.hetutrechtsarchief.nl/collectie/handschriften/monumenta/038

2. Engelse Brock wapens

Afbeelding 10
Wapen uit "Parishes: Northchurch or Berkhampstead St Mary", A History of the County of Hertford: volume 2(1908), pp. 245-50. (http://www.british-history.ac.uk/report.asp?compid=43275 website voor het laatst geraadpleegd 26 april 2007).

Afbeelding 11
E 568 Lawrence de Brook / Laurens de Broc
Gules on a chief argent a lion passant gardant of the field
St George’s Roll (Part 7) Dated ca. 1285
http://perso.numericable.fr/briantimms1/rolls/StGeorgesE7.html
website voor het laatst geraadpleegd 26 april 2007

Afbeelding 12
322 Hue de Brok / Hugh de Brook
Gules on a chief argent a lion passant gardant sable
Collins’ Roll Part 7 Nr 322 Dated 1296 (Copy from 1640)
http://perso.numericable.fr/briantimms1/rolls/collinsQ07.htm
Lord Marshall’s Roll Part 4 Nr 171 Dated 1295
perso.numericable.fr/~briantimms1/rolls/lordmarshalsLM04.htm
website voor het laatst geraadpleegd 26 april 2007

Afbeelding 13
649 Nele de Broke / Nigel de Brok
Gules a chief indented or
The Heralds’ Roll, Part 13, Nos 601 - 650
Dated ca. 1280 (Copy from 15th Century)
perso.numericable.fr/~briantimms1/rolls/heraldsHE13.htm
website voor het laatst geraadpleegd 26 april 2007

Afbeelding 14a en b
Voor tekst en uitleg zie bij Afbeelding 17a, b en c

Afbeelding 15a en b
Voor tekst en uitleg zie bij Afbeelding 17a, b en c

Afbeelding 16a en b
Voor tekst en uitleg zie bij Afbeelding 17a, b en c

Afbeelding 17a, b en c
De wapens van Afbeelding 14b, 15b, 16b en 17b komen uit: The Armorial Bearings Featured in the Vale Royal of England first published by Daniel King in 1656 (cheshire-heraldry.org.uk/vale%5Froyal/index.html) (website voor het laatst geraadpleegd 27 april 2007). Op die website staat als uitleg:

The Vale Royal of England was a book first published by Daniel King in 1656. Daniel was born in Chester and was a well known engraver. At one time, he was apprenticed as an heraldic painter to Randle Holmes, sometime deputy for a King of Arms. Daniel King is not accepted as an heraldic authority but in his book, The Vale Royal of England, he was fortunate enough thanks to the generosity of his patron, Peter Venables Baron of Kinderton, to have been able to include the armorial bearings of some 520 Cheshire Gentlemen. It is thought that the arms were recorded as being in use c1630.

King’s illustrations are in black and white and "tricked". This means that he has made simple sketches of the arms and indicated the colours by simple initials. I have attempted to "verify" the blazons from other sources and in some instances have been unable to do so. In some of the sketches it has proved difficult to read the trick and in the absence of further data, I have interpreted the blazon from the black and white drawing.

Although King is not an authority, he must be accepted as being the recorder of contemporary usage. To give an example which is close to my heart, the arms recorded by King as belonging to Goostrey seem to have no formal authority for their use but are recorded by King as being in use at the time. King records these same arms against a number of names, all of which are linked by blood.

De wapens van Afbeelding 14a, 15a, 16a en 17a zijn met de computer gemaakt en komen van deze website: cheshire-heraldry.org.uk/vale%5Froyal/VRE3.html (website voor het laatst geraadpleegd 27 april 2007).

Afbeelding 18
Wapen gekopieerd uit Rietstap’s armorial général, blz. 305. Bij het wapen heeft Rietstap geschreven: "Brock - Guernesey De gu. à une fleur-de-lis d’arg.; au chef du meme, ch. d’un léopard de champ. C.: une coquille d’or. Guernesey is een van de Engelse kanaaleilanden.

Afbeelding 19
Wapen gekopieerd uit Rietstap’s armorial général, blz. 305. Bij het wapen heeft Rietstap geschreven: "Brock - Guernesey De gu. à l’aigle d’or; au chef bastillé d’arg., ch. d’un léopard de champ. Cq. timbré d’une couronne murale d’arg. C.: un Indien iss., tenant de sa dextre une massue levée. T.: à dextre un grenadier du 49e régiment anglais; à sen. un fantassin du mème régiment. D.: CANADA.

Afbeelding 20
Het wapen van Sir Isaac Brock

Afbeelding 21
Het zegel van Edeline de Broc, dochter van Ranulph de Broc (of Saltwood), vrouw van Stephen de Thurnham, sénéchal du Poitou. Vroeg 13e eeuw. Tekst: SIGILVM:EDELINE:DE:BROC

Afbeelding 22
Beschrijving van het zegel van Eve de Broc.

Afbeelding 23
Schenking van Robert de Broc aan de Mariakerk en de monniken van Stanley, eind 12e eeuw.
National Archives, Kew, Richmond, Surrey, TNA document reference E326/10093 (ancient deed).

Sciant tam presentes q[ua]m futuri q[uo]d ego Rob[ertus] de Broc d[o]m[inus] reg[is] Angl[iae] marescall[us] // et forestari[us] de Kanoc peticione et concensu filie et he[re]dis mee Margerie concessi et // dedi d[e]o et eccl[es]ie S[an]c[t]e Marie et monachis de Stanleia p[ro] sa(l)ute mea et i[ll]a dicte filie // mee et p[ro] a[n]i[m]a mea et m[at]ris mee Beat[ri]icis et sponse mee Ma(rie) d[i]m[idi]a[m] v[ir]gata[m] t[er]re in Rade // ...eia illa[m] scit q[uam] Rob[ertus] (?) fili[us] Eilrick tenuit .. masua ... ...ensu.. ...mbio // ... ed.. ... cla ... adv... me ... ... // quod eis mel...facia[m] ha...ran ... ... ... monachis lib[er]am // soluta[m] et q[ui]etam ab omni servicio et exactione se[cu]lar(i) ... ... (con)cessio et donatio // rata sit et i[n] perpetuu[m] valeat eam p[re]senti mea carta et sigi(llum) (meum testim)onio confirmo // his testib[us] Walt[er]o Abb[at]e de Derleia, Petro de Broc, Hen(r)[ico] de Broc, Simone et Ba- // chio fr[atr]ib[us] e(o)r[um], Steph[an]o Clico, Joh[anne] Bruilde, Hug[one] Gibert, ... de Esleia, Henr[ico] pr[es]b[iter]o // de Penc(..)z, Eudone filio Lucie et multis aliis.

Afbeelding 24
Grafzerk van Anna Lips, vrouw van Henric Gysbert Meus Brocx alias Eyckberch, schepen van Ginneken, zoon van Gysbert Meus Brocx en Lysbeth Jan Henric Bertrams was getrouwd met Anna Lips, overleden te Bavel 1561. Zij hadden een zoon Gysbert Eyckberch, die gehuwd was met een dochter van Jan Bacx. Deze Gysbert Eyckberch liet de navolgende kinderen na : 1. Joan Eyckberchs; 2. Lysbeth Eyckberchs; 3. Mayke Eyckberchs; 4. Clairke Eyckberchs; 5. mr. Henric Eyckberchs, secretaris van Ginneken, zijn grafzerk te Ginneken, wordt door Bloys van Treslong Prins beschreven; 6. Anna Eyckberchs, trouwt met mr. Peter van Berckel, secretaris van Ginneken.
Bron: B.W. van Schijndel, 1957, Het geslacht Lips uit Bavel. Brabantse Leeuw Jg. 6, Afl. 8, blz. 113-121, http://test.hops-research.org/all/brabants_leeuw_1957_1_113_121.pdf
Er staat ook een grafzerk afgebeeld in die publikatie. Daarop staat: "HIER ES BEGRAVEN ANNA ROMBOUT JAN LUBS DOCHTER, WYLEN HENDRICK GEYSBRECHT MEEUS ZYN HUISVROUWE, STERF ANNO XVc LXI DEN XXVI DACH JANUARIUS (26-1-1561)". Daarbij heeft B.W. van Schijndel geschreven: "Volgens authentieke akten heeft deze grafzerk betrekking op : Anna Lips, dochter van Rombout Lips, schepen van Ginneken en Bavel (1552) en Maria van Heerl. Zij was de weduwe van Henrick Gysbrecht Meeus Brocx, zoon van Gysbrecht Brocx en Lysbeth Jan Henric Bertrams." Op het wapen staat een boom afgebeeld. Daarover zegt van Schijndel: "De boom verwijst naar het geslacht Brocx alias Eyckberch,". NB. Eikberg is een gehucht bij Bavel. Let op dat Brocx volgens de inventaris van Cunen (1934) in 1565 nog leefde.

Afbeelding 25
Uit 1649, wapen van GYSBRECHT IAN BROCKEN gildebroeder der Schutterij van St. Georgius te Moergestel (Sint Jorisgilde). Wapenbeschrijving van http://www.dekleinemeijerij.nl/index.php?categoryid=21&p2_articleid=146: gedeeld, rechts een uitgerukte boom, links twee zespuntige sterren boven een keper, eronder een vierbladige bloemkroon. Het schild heeft ingeslagen knoppen.

Gysbrecht Jan Brocken woonde in Moergestel en was i.i.g. in 1647 getrouwd met Godefrida Adriaens van Esch. Hij kocht in 1662 een huis aan de Grote Lynde in Oisterwijk. Kinderen van Gijsbrecht Jan Brock(en):

1. Marthina, dochter van Gisbertus Joannis Brock, RK gedoopt te Moergestel 20 januari 1641, getuigen: Petrus Guilielmi en Barbara Jochem van Eesch (N.B. waarsch. oma, de moeder van Adriaen van Esch, Barbara Joannes van den Heuvel) (Doop-, trouw- en begraafboeken Moergestel 1616-1810 pagina 34).
2. Joannes (/Jan), zoon van Gisbertus Janssen Brocken, RK gedoopt te Moergestel 10 november 1647, getuigen: ... en Christina van Esch (Doop-, trouw- en begraafboeken Moergestel 1616-1810 pagina 45), vermeld te Oisterwijk 1672, is waarschijnlijk Joannes Brocken, die 22 april 1696 in Moergestel als getuige optreedt bij de doop van een kind van Adriana Gijsbert Brocken.
3. Adriana, dochter van Gisbertus Janssen Brocken, RK gedoopt te Moergestel 10 november 1647, getuigen: Bartholomeus Cornelis et Margareta Aerts (Doop-, trouw- en begraafboeken Moergestel 1616-1810 pagina 45), trouwt RK als Adriana Gijsbrechs Brocken te Moergestel 1 november 1688 met Wilhelmus Willems de Louw (getuigen: Joanna Roestenburgs en Joanna W...; Doop-, trouw- en begraafboeken Moergestel 1616-1810, Periode register 1631-1706, blz. 167v). Voor kinderen uit dit huwelijk zie: http://www.storimans.nl/pages/genealogie/stambomen/gezinsstaten/1450-1650dl1.html.
4. Cornelia Gijsbert Brocken, soluta (alleenstaand, ongehuwd), overleden te Moergestel 24 mei 1693 (begraven 26 mei) (Doop-, trouw- en begraafboeken Moergestel 1616-1810, Periode register 1631-1706, blz. 210).

353. 1652 mei 6 sH,R.1607,363v
Gijsbert Janss Brock wonend te Moergestel verkocht Thomas Joosten van Breda jeec 6 ka gld op 1 mei uit - ackerland 6 L par. Otw tpl. Carchoven t erf Jenneken qwede Jan Arien Cornelis de Groot t erfgen. Eymbert Vercuylen v Adriaen Stoeldraeyers t Cornelis Claes Verdoolt belast met 3 st grondcijns domeinen van Brabant. margo: Joost Thomas van Breda bekent lossing door Handrick Aerts van Diessen 26-6-1675

1662 april 20
851.Not.Otw.6,f.93r(129)
Henrick Janss de Leeuw inw. Otw machtigt Anthonis Ghijsberts zijn zwager om voor sch. Otw pver te dragen Gijsbert Jan Brocken huys en hof bvvo aende Grote Lynde de cooppennningen te ontvangen en die tot zijnen behoeff te behouden in remboursement van alsulcke schulden als hij Henrick voors. Anthonis en Jneneken zijn hvr schuldig is van geleent gelt en bovendien volkomen macht aan voors. Anthonis tot opdracht aan mr Aert de Leeuw zijn broeder ofwel aan Barbara zijn hvr van 1/6 onbedeeld in 3 stucken lants tsamen 7 L binnen otw soo als Berckel ? achter erff Huyb Wouters inde Schijve ook aan Beckers bocht tekent Handrick Jansen de Leeuw. Uit: Notariele archieven Oisterwijk http://www.regionaalarchieftilburg.nl

685. 1665 maart 20 sH,R.1641,I,92
Adriana d.w. Peter Marten Jansen wede Willem Peter Bogaerts (test. voor mr Marten van Hees not. Otw 19-12-1650) aan Mechtelt van Heeswijck hvr Philips van Beugen coopman jeec 5 ka gld uit - huys erve hof bvvo tegenover de lijnde aldaar t Gijsbert Jans Brocken t Henrick Herberts de Cort v gem. straat t voorn. Henrick de Cort losbaar met 100 ka gld gelost door erfgen. Adriana Peter Marten Jans wede Peter Bogaerts 16-10-1674

1672 januari 21
851.Not.Otw.26, f. 71(78)
Gijsbert Brocken inw. van der Vrijheit Oisterwijk stelt zich borg voor Jan zijn zoon over het voldoen der huurpenningen 14 gld aan Marten Jans van de Wouw schuldig - tekent Gijsbert Brocken Jan Brocken. Uit: Notariele archieven Oisterwijk http://www.regionaalarchieftilburg.nl

Er staan natuurlijk veel fouten op deze website. Daarvoor ben ik verantwoordelijk. Maar ik ben niet verantwoordelijk voor eventuele nare gevolgen, die anderen kunnen veroorzaken door het gebruik, kopiëren en verspreiden van de (foute) gegevens die ik op deze website gepubliceerd heb. Iedereen mag alles hier vanzelfsprekend kopiëren en gebruiken, maar wel op eigen risiko!