1483 juli 6
Parochie H. Willibrordus te Heeswijk met castrale kapel, 1330-1909, Acte nr. 36, BHIC Toegangsnr. 111
Schepenen van Heeswijck, Jan Wyllemszn van der Heyden, Peter Roelofszn, Dirck die Sluys, Symon Jan Fuinselszn, Jan die Raet,
Ruyt Simonszn, Jan Wyllem Spyrynckszn, oorkonden, dat Jan Mathijszn van den Mortel verkocht heeft aan Merten Brock van den Bosch
een stuk akkerland, groot 4 lopen en gelegen in de parochie van Heeswijck aan de Veltstraet, nader gesitueerd, belast met 1 mud rogge voor Ruyt Simonszn
en 2 hoenderen en 1 pont geld aan (de Broederschap van) O.L. Vrouw in Den Bosch.
a. Oorspr. VIII. K. Castrale kapel, nr.34. Met het gemeen schependomszegel van Heeswijk. In dorso: Merten Brock. Hezewijck.
Desen en gaet der capellen niet aen (terecht? Zie nota). Jan sone Jan Peg(gen?). 20 Schellingen. b. Getypte tekst in Map-Afschriften.
Nota. Dit charter wordt al sinds het begin van de 20e eeuw bij de collectie van de castrale kapel bewaard.
4 april 1486
RANB toegangsnummer 1107,
microfiches Algemeen Rijksarchief Brussel,
VONNISBOEKEN RAAD VAN BRABANT BRUSSEL.
inventarisnummers 525 - 673 periode 15de - 17de eeuw
FICHE 4 inventarisnummer 538 periode 1486
fol.173 vonnisnr. 49
Conflict tussen HENRIC DICBIER en JAN VAN HAMME inzake een betaling van 6000 pond, ieder pond van 40 vlaamse groten. In deze acte worden voorts genoemd:
BEATRICE VAN DEN HOEVELE de vrouw van Jan van Hamme - goederen onder LITTOYEN - betaling aan LAMBRECHT MILLINCK uit het huis in de POSTELSTRATE, aan
JANNE ARNTS van een huis in de VUCHTERSTRATE - een huis te ESSCHE van HEER MERCELYS VAN DEN HOEVELE priester - GHEERDE VAN DIJCK, WILLEM MONICK,
MARCK DE LATU, JAN SCHILDER in naam van JOUFFROUWE HEYLWIGEN SCHILDERS zijn moeder weduwe van wijlen GODEVAERTS SCHILDER ende wettige dochte rvan wijlen
HENRIC VAN AMERZOYEN, CHRISTIANUS VAN DEN MEERACKER in naam van MERTEN BROCK, WILLEM VAN POPPEL in naam van CRISTINA zijn zuster,
ROELOFSZOEN MERTENS VAN BROCHOVEN, JANNE ZOEN wijlen ARNDS VAN VLADERACKEN, DIERICK VAN BORCHGREVEZOEN wijlen DIERICKS vuyt saken van wijlen HEYLWIGEN
sijnre zuster, JOUFFROUWE KATHERINEN sDONCKERS wettige zuster van Jan van Hamme, CLAES VAN HEYST - een beemd in de parochie van VUCHT ter plaatse
geheten IN DE MAEYE - acht morgen broekland ter plaatse geheten DEN PETTELAER [04.04.1486]
Bron: http://www.henkbeijersarchiefcollectie.nl/historisch_onderzoek/Vonnisboeken/ARB00538.doc.
I. Henrick (/Hendrik) Martens Bro(c)k
Vermeld te ’s-Hertogenbosch 2 juni 1525 [ref. I-1], overleden vóór 1552 [ref. II-5],
trouwt met Agnes Willem Watermaels [Schuttelaars 1998]. Uit dit huwelijk [Schuttelaars 1998; alleen zoon Jan; niet Anna]:
- Joannes (/Jan) Brock, volgt II.
- Anna, dochter van Henricx Brock, getrouwd met Gerart van Goch. Op 23 maart 1559 worden momboirs vermeld over hun onmodige kinderen (Agneesken en haar broers). Mr Jan Brock is één van de momboirs [ref. II-9]. In ref. III-1b (uit 1562) worden als kinderen van Gerard van Goch noch Geertruijd en Grietken genoemd.
Ref. I-1
1525 juni 2 Hendrik, zoon van Maarten Brok, heeft verkocht voor schepenen van ’s-Hertogenbosch aan Adriaan,
zoon van Zeger, zoon van Jan Heliaszoon: erfcijns uit huis en erf en woning met 13 kamers in de Hinthamerstraat
in ’s-Hertogenbosch.
Bron: Illustre lieve vrouwe broederschap in ’s-Hertogenbosch, (1291) 1318 - 1993 (1998),
Toegangsnummer: 1232, Akte 610,
Authentieke kopie inv.nr. 19 f. 78v-79, http://www.bhic.nl/
1540 sep 2
Parochie H. Willibrordus te Heeswijk met castrale kapel, 1330-1909, Acte nummer 118
Akte van verkoop door Henrick zoon van Marten Brock aan heer Gevarszn Jan Mathijssen, priester,
van een stuk land in die Veldstraet in de parochie Heeswijk, met transcriptie
Ref. I-2
1557
Op de lijst met hoofden van huishoudens in de stad ’s-Hertogenbosch over het jaar 1557 staat [Vera 2000]:
"Den block van de Weverplaets, den ontfanck Verwerstraet, de weduwe Henrick Brock
IIII gl ende III tonnen III gl XII st".
Ref: http://home.planet.nl/~vera0000/WEVER.html (link werkt helaas niet meer 06-10-2014).
Hein Vera (2000) schrijft: "
De basis van de zetting is de waarde van de huizen, deze worden voor de 20e penning (5%) van de huurwaarde aangeslagen.
Deze 20e penning is een halvering van de eerder (o.a. in 1552) gehanteerde 10e penning, dat blijkt bij vergelijking van
de lijst van 1552. Daarnaast worden veel mensen aangeslagen voor vaten bier. Het gaat hier kennelijk om een combinatie
tussen een verbruiksbelasting en een welstandsbelasting. De minvermogende worden niet apart aangeslagen voor het bier,
de meer vermogenden voor tientallen tonnen. Het is onwaarschijnlijk dat deze aanslag rechtstreeks aan het verbruik
gerelateerd is. De blokmeesters zullen ongetwijfeld een inschatting hebben gemaakt van het inkomen van het huishouden,
de consumptie, het aantal inwonende knechts en andere personeelsleden, het aantal kinderen en de staat die men voerde.
Er zijn echter over 1557 geen notulen van het stadsbestuur bewaard gebleven, die de exacte grondslag aangeven, dus dit
bovenstaande blijft speculatief.
"
Afbeelding I-1. Kopie van akte van 2 juni 1525 vermeld hierboven bij Ref. I-1 uit het archief van het
Illustre lieve vrouwe broederschap in ’s-Hertogenbosch, (1291) 1318 - 1993 (1998),
Toegangsnummer: 1232, Akte 610,
Authentieke kopie inv.nr. 19 f. 78v-79, http://www.bhic.nl/
Er staat geschreven: "Copia. Henricus filius quondam Martini dicti Brock legittime et // hereditarie vendidit
Adriano filio quondam Zegeri filii quon[dam] // Joh[ann]is Heliassen annuum et hereditarium censum decem florenor[um] //
... Rhynsgulden com[muniter] vocator[um] viginti d[...] stuvers com[muniter] vocator[um] //
vel valorem eorundem in alia pecunia quemadmodum tempore solutio[n]is //"
II. Mr. Jo(h)an(nes) (/Jan) Brock / Zoon van Henrick Martens Brock
Johannes filius Henrici Brock of Johannes Henrici Brock [van den
Bichelaer 1998], geboren ca. 1502 [schuttelaars 1998, zonder bronvermelding], overleden 28 december 1559 [Ref. Afb. II-1; Wapenboek en Obituarium van het ILVB,
van Dijck 2012], begraven in de Sint Janskathedraal, eerste maal getrouwd
met Maria Adriaens vander Mazen [Schuttelaars 1998], dochter van Adriaen van der Mazen die 1536 overleden is [van Dijck 2012].
Uit dit huwelijk waarschijnlijk:
Mr. Jan Brock was van 1526 tot 1536 actief als notaris (met een keizerlijke bevoegdheid; keizer Karel V), en van 6 april 1541 tot aan zijn dood (28 december 1559) één van de vier secretarissen van de stad ’s-Hertogenbosch [Schuttelaars 1998, Adriaenssen 1999]. Omstreeks 1537 was hij "geswoeren clerck tsHertogenbossche" [van den Bichelaer 1998]. Hij was lid van het Illustere Lieve Vrouwe Broederschap, in ieder geval vanaf 10 november 1535 [van Dijck 2012]. Hij was er misschien wel bij toen Willem van Oranje in 1556 lid werd van het broederschap. Brock’s wapen staat in het wapenboek van het broederschap afgebeeld. Jan Brock woonde in 1557 in de Claerenstraet [Ref. II-4]. In hetzelfde huis woonde ook Ariaen Brock, waarschijnlijk zijn zoon .
Het vignet van Mr. Jan Brock droeg het motto Cor hominis disponet viam suam [van den Bichelaer 1998], letterlijk vertaald: de weg van de mens wordt door zijn hart bepaald. Dit motto komt uit Spreuken 16 vers 9: Cor hominis disponet viam suam, sed Domini est dirigere gressus eius, hetgeen de Katholieke Willibrordbijbel vertaalt met: Het hart van een mens overdenkt zijn weg, maar de Heer richt zijn schreden.
Afbeelding II-1 Grafzerk van Meester Jan Brock in de Sint Janskathedraal te ’s-Hertogenbosch (foto Toon den Brok, 2006).
Een uitvoerige beschrijving van de grafzerk en een betere foto is te vinden op de website van de Sint Jan: http://www.grafzerkensintjan.nl/grafzerken/507/jan-brock-1559.aspx (website geraadpleegd 8 december 2010).
15 juni 1533
R.A. Oirschot, inv. nr. 131C, periode 1 Jan. 1533 t/m 31 december 1533, 66-r)
Joffrouw Joanna, Mechteld en Demont, gezusters en dochter van wijlen Jans van Haren hebben hierbij machtiging gegeven aan
Zweder van Gerwen en aan meester Jan Brock, samen en ieder hoofdelijk om namens hen
al hun zaken te behartigen en proces te voeren speciaal contra Aert Monnicks, hetzij als eisende partij hetzij als verdedigende partij.
De gemachtigden dienen daarin alles te doen wat nodig is en ze zelf ook voor ogen gehad zouden hebben. De gemachtigden mogen op hun
beurt ook weer andere gemachtigden benoemen. Datum , getuigen Esch en Cort die het aandroegen.
OIRSCHOT --- http://home.wxs.nl/~vera0000/RA131C-1533.html (link werkt niet meer 06-10-2014).
26 april 1542
Dorpsbestuur Schijndel, 1312-1811, Acte nummer 149, geen zegel
1) Scabini in Buscoducis. -- Mr. Nycol., zoon van wijlen Joh. van Berkel, verkoopt aan mr. J. Brock ten behoeve
van Phil. van Doorn (de Spina), deken van St. Jan Evangelist te ’s Bosch, een erfcijns van 6 Karolus gulden, te betalen op
Philip- en Jacobus-dag uit een huis met hof enz. te S. bij de parochiekerk, verder uit de helft van een kamp lands van 5 bunders
te S. ter plaatse genaamd Eerde, tusschen de gemeenten van Vechel en S., enz. ; afkoopbaar met 100 Karolus gulden, 1541, vicesima
sexta die mensis aprilis, Feria Quarta post "Misericordia". Van de beide uithangende schepenzegels het eerste verdwenen, het andere,
in groene was, bijna gaaf.
1) Hoewel de akte als jaar vermeldt "mill. quingentes. quadragesimum primum", is te lezen alsof er stond secundum,
zooals blijikt uit het register der Bossche schepenbank no. 160, folio 460. Alleen met 1542 stemt dan ook de verdere dateering overeen.
Ref. II-2a
1545 januari 10 anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo quarto
Schepenen van ’s-Hertogenbosch, Martin de Greve en Gooswin, zoon van Johan van Brecht,
ridder, oorkonden dat Matheus Paauweter heeft overgedragen aan Johan Brock, voor Mathias,
zoon wijlen Lambert Stoeters:
huis, hof en erf, zoals beschreven in akte van 2 maart 1543 (zie regestnr 114),
door Matheus verkregen van Zweder van Gerwen via gerechtelijke uitspraak
Origineel (inventarisnr 124)
Met schepenzegel Gooswin van Brecht.
[Bron: Acte 115, regesten, 1348-1629, Stukken van 1348-1666, Jezuïtencollege ’s-Hertogenbosch.]
Ref. II-2b
1545 januari 10 anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo quarto
Schepenen van ’s-Hertogenbosch, Martinus die Greve en Goeswinus van Brecht,
zoon van heer Johannes van Brecht, ridder, oorkonden dat Matheus Paeuweter heeft overgedragen
aan meester Johannes Brock voor Mathias, zoon van wijlen Lambertus Stoeters, een huis, hof en erf,
zoals beschreven in de akte van 2 maart 1543 (zie regestnr 114), door Matheus verkregen van Zwederus
van Gerwen via een gerechtelijke uitspraak.
[Bron: Acte 115, regesten, 1348-1629, Jezuïtencollege ’s-Hertogenbosch
http://www.archieven.nl.]
Ref. II-3
Bosche Protocol
816. 1545 augustus 29 sH,R.1342,497
Notum sit Henrick z.w. Henrik van Bocxtel had verkocht aan mr Johannes Brock tbv mr Claes z,w,
Wouters van Esch pbr jeec 5 ka gld op Kerstmis te leveren bvvo uit twee huizen en erven hof schuur aangelag bvvo t Jan
z.w. Laureyns Sgreven t Anthonis die Loze op 7-2-1543 o.s. Henrick Henricx van Bocxtel had ook aan hr Claes van Esch
jeec 5 ka gld op St Jan baptist geboorte uit
twee huizen etc. 1 L land als voor op 30-4-1544 (o.s.) mr Claes van Esch geeft beide cijnzen over aan het huis van 7
eerzame maagden bvvo gesticht {fundate] door mr Claes in puurder aalmoezen
wanneer de maagden niet naar behoren leven in hun huis volgens de regels dan komen deze cijnzen aan de bestuurders
van het begijnhof van Diest ter ondersteuning van arme zieken en begijnen.
http://www.dekleinemeijerij.nl/index.php?categoryid=24&p2_articleid=124
Ref. II-4a
1547 oktober 22
Notaris Johannes Brock oorkondt, dat na bemiddeling van Jan van den Wyngharden, ridder en mr. Franchois van Balen,
licentiaat in de rechten, Goijart van Vlierden zoon van wijlen Daniel van Vlierden tegen 60 Karolusgulden een
losrente van 1 mud rogge heeft gelost, welke toekwam aan Jacob van Zittart, pastoor (investyt) van
de Sint-Lambertuskerk van Vught en gevestigd was op de hoeve van Goijart gelegen in de parochie van
Vught-Sint-Petrus. Getuigen: Jan van den Whyngarde, ridder en mr. Franchoys van Balen, raadsheren van
de stad ’s-Hertogenbosch, Dierick Luemsz van Wyck en Thomas Janssen.
[Bron: Acte 238, regesten, 1334-1564, Duitse Orde Vught.]
Ref. II-4a
1547 oktober 22
Notaris Johan Brock oorkondt, dat Goijart, zoon wijlen Daniël van Vlierden,
tegen 60 carolusgulden, losrente van 1 mud rogge heeft gelost, die toekwam aan Jacob van Sittard, pastoor Sint-Lambertkerk
van Vught en gevestigd was op hoeve van Goijart in parochie Vught-Sint-Petrus.
Getuigen: Jan van den Wijngarden, ridder en Fran็ois van Balen, raadsheren van ’s-Hertogenbosch,
Dirk Luemsz van Wijk en Thomas JanssenOrigineel (inventarisnr 43).
Ondertekend door notaris. [Bron: Acte 238, Commanderij Duitse Orde in Vught, 1300-1795
http://www.archieven.nl.]
Inventaris 107 folio 11 periode 1548 1552.
Michiel soen wijlen Jan Petrus verweckt Heijlken sijnder huijsfrouwe dochter wijlen Jans vanden Horrick.
Ende Hanrick soen wijlen Jans die Weduwer wittich man ende mombair Catherijn sijnder huijsfrouwe ende Jenneken weduwe wijlen Jan Vogels.
Alle kijnderen des voerschreven Jan Petrus ende Heijlkens voerschreven. Hebben erffelijck opgedragen ende overgegeven Hilleken
dochter wijlen Jan Roeloffs dochter, een stuck lants gelegen in die prochie van Sint Oeden Roede inden Bosch op Espendonck,
welck stuck lants Jan Peters vercregen heeft van Dirck van Sontvelt, neven erffens mester Jan Brock
metten ander sijde, dander sijde erffens mester Evers vanAmmelzoijen met meer anderen, met een eijnde erffens Lucas zoen Joosten,
dander sijde erffens der erffgenamen Jutken van Strijp.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode Inventaris 107 periode 1548 - 1552, voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1548 - 1562.htm]
Inventaris 107 folio 24 periode 1548 1552.
Jan Coenen heeft erffelijck opgedragen Corstiaen van Houthem eene koijweijde geheijten Truijden bempt, thans groot ses koeweijde teijnde
achter die plaetsschen neven die hogen Oel metten eender sijde ende het een eijndt, dander eijndt erffens mester Jan Brock,
dander eijndt die Dommel. Welcke koijweijde hij vercregen heeft van Hanrick soen wijlen Goijart Emberts? ende den selve te deel gevallen
na doode Goijaerts
In de marge vermelding van: dander sijde Frans van Houthem ..met meer andere.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode Inventaris 107 periode 1548 - 1552, voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P%201548%20-%201562.htm]
1552-1553
096.10.1.9
ontvangsten van xvii pond payments:
...
Anthonisken weduwe van Henrick van den Broeck tegen Mr. Jannen Brock
[Bron: NIEUWE REKENING van Jan van Brecht Goessenss. ridder en laagschout van ’s-Hertogenbosch volgens zijn commissiebrief van
11 september 1530 over de periode van Kerstmis 1552 tot en met Sint Jansmisse 1553 gevolgd door de muntwaarden volgens de gangbare
koers en deze rekening is gepresenteerd aan het hof te Brussel door de laagschout zelf op 27 augustus 1555;
http://www.henkbeijersarchiefcollectie.nl/historisch_onderzoek/Schoutsrekeningen/schoutsrek.096.doc]
Ref. II-5
1552 december 20
Meester Johan zoon van wijlen Henrick BROCK verkoopt een jaarlijke en erffelijcke chijns van 25 caroli
gulden welke Johan de OUDEN, zoon van wijlen Zeger den OUDEN, man en momboir van Adriana zijn huisvrouw, dochter van wijlen Bernard
zoon van wijlen Jacob SPIJCKER aan hem verkocht had, aan Walter zoon van Theodorus SCELLENS, secretaris van ’s-Hertogenbosch.
Walter verkoopt deze chijns weer op 7.5.1553 aan Meester Johan voorsz.
RA 1844 20.12.1552 f 69
http://www.bossche-encyclopedie.nl/bronnen/erfdelingen%20%281551-1570%29/R1844.1.htm.]
Ref. II-6
1553 mei 2
Mr Jan Henricx BROCK, secretaris van ’s-Hertogenbosch verkoopt al zijn huisraad, aangekocht
met Henricxken, zijn te genwoordige huisvrouw aan Mr Goijaerd van EMPEL, die alles weer terugverkoopt op 7.5.1553.
RA 1844 2.5.1553 f 96
http://www.bossche-encyclopedie.nl/bronnen/erfdelingen%20%281551-1570%29/R1844.1.htm.]
Ref. II-6a
1553/1554 betaling van 60e penning belasting
van Goyart Willems van een cleyn erfken gelegen tot Hyntham tegen m. Jan Brock gecoft - 12,5 st.
SAH 1405 SR 1553/4
http://www.bossche-encyclopedie.nl/bronnen/60e%20penning/60epenning.1.htm.]
Ref. II-7
1557 november 18
Henrick Peters van den HOEVEL, Ghijsbrecht Jansz HOPPENBROUWERS, Dierck Jansz HOPPENBROUWERS en Boudewijn SUERINCX
zijn momboirs gesteld over Meriken, Magdalena en Martha, onbejaarde dochters van Peter Peters van VUIJTWIJCK.
Verkoop van 3/4 deel in een uiterwaard te Empel, door Mr Jan BROCK tot behoef van
Peter Peters van VUIJTWIJCK ver kregen tegen Katherijna dochter van Willem zoon van Aelbert KETELER.
R1923 18.11.1557 f 134
http://www.bossche-encyclopedie.nl/Bronnen/Momboirboeken/R1923.1.htm.]
Ref. II-8
1557
Op de lijst met hoofden van huishoudens in de stad ’s-Hertogenbosch over het jaar 1557 staat [Vera 2000]:
"Ontfanck van den block van der Hinthamerstrait, Die Claerenstraet,
mr Jan Brock
IIII gl ende VI tonnen V gl IIII st,
Ariaen Brock IIII gl V st ende II tonnen IIII gl XIII st."
Ref: http://home.planet.nl/~vera0000/HINTHSTR.html (link werkt niet meer 06-10-2014)
Ref. II-9
1559 maart 23
Peter SOEMERS, Peter BOOCHMAECKER, mr Jan BROCK en Peter SCUTKENS, zeembereijder zijn
momboirs over Agneesken en haar broeders, onmondige kinderen van wijlen Gerarts van GOCH bij
Anna zijn huisvrouw,
dochter van Henricx BROCK. Zij hebben enige tijd geleden een huis aan de Steenwech te Hintham opgewonnen, welk
huis nu verkocht wordt.
R1923 23.3.1559 f 326v
http://www.bossche-encyclopedie.nl/Bronnen/Momboirboeken/R1923.1.htm.]
Ref. II-10
1573 oktober 9
Lambert CORNELIS, wolverkoper, Jan van LIER, coopman van lijnwaet en Jacop van MERSSEL, rentenier, zijn momboirs
gesteld over Jan onmondige zoon van wijlen Henrick Peters van WAETSELAER bij wijlen Henricxken zijn huisvrouw dochter
van Geraert van HEESSEL bij wijlen Adriana zijn huisvrouw dochter van Geraert van ACHEL.
Verkoop van een hofstad met zijn aangelag in de Wijntmolenbergstraat te ’s-Hertogenbosch door Geraert van HEESSEL
gekocht van Marcelis van de KUECKEECK, samen met Agnees weduwe van Jan BROCK en Baetken weduwe
van Jan van STRIJP, kind en kindskinderen van Geraert van HEESSEL en Adriana zijn huisvrouw.
R1923 9.10.1573 f 493
http://www.bossche-encyclopedie.nl/Bronnen/Momboirboeken/R1923.1.htm.]
Ref. II-11
1583 maart 23
Folcardus zoon van wijlen Henricx van den DIJCK, weduwnaar van Margaretha dochter van Theoorus de VORN cedeert zijn
tochtrecht in de helft van een huis te Erp en in de Groenewoudse hoeve te Vught St Peter en landerijen te Vught St
Lambert, welke goederen Heer Johannes van WIJNGAARDE, miles en Arnoldus zoon van Jan Jan HEIJM, gemachtigde van
Johannes zoon van Johannes van WIJNGAARDE voorsz, op 10.6.1547 aan Mr Johannes BROCK
tot behoef van Folcardus voorsz verkocht had, aan Wilhelmus de REIJS, schepen van ’s-Hertogenbosch man en
momboir van Soete zijn huisvrouw dochter van Folcardus en Margaretha voorsz.
RA 1849 23.3.1583 f 202
http://www.bossche-encyclopedie.nl/bronnen/Erfdelingen%20%281570-1600%29/R1849.1.htm.]
29 augustus 1587/8
60e penning, ontvangen van Huybert van Bruhesius van twee huysen staende inde Ortenstraet gecoft tegen Gerit Jan Gerits vander Coeverinck - 14 G 19 st.
SAH 1439 SR 1587/8 (http://www.bossche-encyclopedie.nl/Bronnen/60e%20penning/60ePenning.0.htm)
Afbeelding II-2. Kopie van een akte die waarschijnlijk door Jan Brock zelf geschreven is. Bronvermelding volgt nog. Er staat geschreven: "Geconfereert dese copie ofte extracte ... // principalen testamente, is de zelve copi[e] // ofte extracte van woerde tot woerde // bevonden daer mede accorderende bij mij // Jan Brock geswoeren clerck tshertogenbossche // als openbaer notarys byde keij... m... // gecontinueert."
III. Adriaen Brock / Zoon van Mr. Jan Brock
Vermeld te ’s-Hertogenbosch 1574-1575 [Ref. III-2], overleden 19 december 1605 [Ref. Afb. II-1], begraven in de Sint Janskathedraal,
getrouwd met Jutken (/Juttien) Hendrick Rutten van Griensven,
overleden 3 augustus 1618 [Ref. Afb. II-1], begraven in de Sint Janskathedraal, dochter van Hendrick Jan Rutgers van Griensven
en Heijlwich Goyaart Claassen Werners. Uit dit huwelijk [Ref. Afb. II-1 en Ref. III-13]:
- Jenneken Brock, overleden 19 december 1603 [Ref. Afb. II-1], begraven in de Sint Janskathedraal.
- Henrick, 1567 gedoopt in de Sint-Jan volgens http://www.grafzerkensintjan.nl/grafzerken/507/jan-brock-1559.aspx
- Maria (/Merieken) Brock, overleden 26 oktober 1625, begraven in de St. Janskathedraal in Den Bosch, getrouwd met
Huybrecht (/Huijbert) van Bruhese (/Brauhesius), overleden 9 juni 1619, eveneens begraven in de St. Janskathedraal in Den Bosch
(Grafzerk nr. 234: begrafenis Huybrecht van Bruhese sterft den 9 juni 1619, Maria Brock sijn huysvrou sterft den 26 october 1625).
Uit dit huwelijk [Ref. III-12]:
- Heijlken van Bruhese
- Fijken van Bruhese
Groen: Bron: http://home-3.tiscali.nl/~grunsven/ en http://www.mercurion.nl/genea/Knrs/B21_K11437.htm
Volgens Brox (1826, in van Loo 1977) komt Adriaan Brock als eigenaar van (de) door Mr. Jan Brock na zijn dood achtergelaten goederen in Sint-Oedenrode voor. Dit zou blijken uit een akte uit 1570 (die ik nog niet heb kunnen raadplegen). Verder schrijft Brox (1826, in van Loo 1977) over Adriaan Brock: "Deze verweckte geene Kinderen bij zijne Huisvrouw Judicht die naar zijne dood, zijne erfgenaamt was, volgens Acten van 16 January 1616, en die goederen naliet hare Kinderen verweckt bij haren tweeden Man N. van Bruheeze." Ook deze akte heb ik nog niet kunnen raadplegen, maar een uitreksel is gepubliceerd door Willie Damen van de Mosselaer (Ref. III-3). Er wordt een stuk akkerland verkocht dat "den Bellart" heet en dat onder andere ligt "tusschen erve Jutken weduwe wijlen erve Jan Brock". Eveneens in 1616 wordt in het rechterlijk archief van Sint Oedenrode gesproken van "erffenisse Jutken Brock tot ’s-Hertogenbosch". Zes jaar later echter schrijft Brock (1832, dezelfde persoon als Brox 1826) dat Mr. Jan Brock’s goederen te Sint-Oedenrode "verstorven op Adriaan zijnen Zoon, wiens dogter Judith, ten huwelijk overbragt aan eenen uit het geslacht van Bruhees, volgens onze oudsten Dorpsregisters." In 1659 komen in het protocol van allerhande acten van Sint-Oedenrode "kijnderen Judich Brock ofte Brouhesius" voor [Ref. III-12].
Ref. III-1
Jutke Henrik Jan Rutten van Griensven, gehuwd met Adriaan zn.v. Jan Brock van Bruhese,
secretaris van Den Bosch, dochter van Henrick Jan Rutgers van Griensven, dood vóór 1538,
gehuwd met Heijlwich Goijaert Claessen Werners, dood vóór 1561, dochter van Goijart Claas Goijarts
Werners and Hillegont Barnier Arnt Barniers.
Ref: http://home-3.tiscali.nl/~grunsven/Den%20Dungen.htm (link werkt niet meer 06-10-2014)
en http://www.mercurion.nl/genea/Knrs/B21_K11437.htm
Ref. III-1a
1562 augustus 12
De momboirs over Geertruijd en Grietken kinderen van Gerard van GOCH zijn: Willem van den BOSSCHE, Henrick HAGENS,
Peter Schultens van ROIJ en Adriaen zoon van Meester Jan BROCK. De vader van de onmondigen
had bij zijn huwelijk een jaarlijcke en erffelijcke pacht van 2 mud rogge van en uit onderpanden te Hilvarenbeek,
meegekregen. Deze pacht is echter overgedragen aan Lijske weduwe van Claes van GOCH, maar bij haar overlijden teruggekomen.
R1922 12.8.1562 f 104v
http://www.bossche-encyclopedie.nl/Bronnen/Momboirboeken/R1922.1.htm.]
Ref. III-1b
1565 juni 27
Willem Jansz van den BOSCH, Henrick HAGENS, Adriaan zoon van Mr Jan BROCK en Peter Jans
van ROIJE zijn momboirs gesteld op 12.8.1562 over de onmondige kinderen van wijlen Gerarts van GOCH.
Verkoop van een perceel land te Hintham.
R1923 27.6.1565 f 422v
http://www.bossche-encyclopedie.nl/Bronnen/Momboirboeken/R1923.1.htm.]
Ref. III-2
1574-1575
Raad en Rentmeester Generaal, inventarisnummer 87, rekening van Cornelis Cleerhage, rentmeester van de domeinen,
periode 31 oktober 1574 tot en met 30 september 1575 met vermelding van alle muntwaarden die voor deze rekening gelden,
bewerkt door Henk Beijers, Heunpark 1021, 5261 WB Vught. Folio clxxxii: kinderen wijlen Anthuenis van Achel Mr. Joris de Trompes man van Alyt dr.v.Anthuenis van Achel
Adriaen Brock zoon van wijlen Mr. Jan Brock Willem van Boshuysen testament van Jouffrouwe Marie dr.v.Rutger
Berwouts erfgenamen van wijlen Walraven van der Elst nl. Meester Adam en Elizabeth.
Ref: http://www.henkbeijersarchiefcollectie.nl/historisch_onderzoek/Raad_Rentmr_Gen_Domeinen/RRG.087.doc
Ref. III-3
1616
Aelbert soene wijlen Luijcas Adriaenssen van Coll, heeft opgedragen ende overgegeven Heijlwich
sijne moeder weduwe wijlen Matijs Everaerts een stuck weijlants, gelegen indie prochie van Sint Oeden Roede, gelegen in ghenen Bosch,
genoempt den Bellart. Tusschen erve Jutken weduwe wijlen erve Jan Brock deen sijde, dander sijde ende een
eijnde die gemeijnte. Streckende metten derffgenaemen wijlen Lambert Lambertssen van Tartwijck. Aelberts soene wijlen Luijcas
Adriaenssen van Coll in coope ende opdrachte vercregen hadde tegens Matijs soen Dirckx Versantvoort als man ende mombair van
Cathalijna sijn huijsvrouwe, dochter wijlen Hanricx de Rademacker.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 110 jaar 1616 folio 233,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1613 - 1625.htm]
Ref. III-4
1616
Aelken dochtere wijlen Aelberten Goijartssen naegelaeten weduwe wijlen Matijs Evertssen met haeren mombaire. Heeft vercooft
aen Hanricken soene Arnts Houbraecken een chijns. Van ende vuijt een stuck ackerlants genoempt Den Bellart, gelegen in die
prochie van Sint Oeden Roede in Gheene Bosch. Tusschen erffenisse Jutken Brock tot ’s-Hertogenbosch
deen sijde, dander sijde ende deen eijnde die gemeijnte van Roider broeck, streckende metten andere eijnde Jenneken Arnt
Hanricxssen van Tartwijck c.s., erfgenaemen saligher Lambert Lambertssen van Tartwijck. Verder vermelding van: Matijs
Dirckxssen Versantvoort als man ende mombair van Cathalijn sijn huijsvrouwe dochtere wijlen Hanricx die Rademaecker.
Cijns in het boeck van Helmont.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 110 jaar 1616 folio 237,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1613 - 1625.htm]
Ref. III-5
1640
Jan soone Geraert Dircxssoon Verhoeve het vierendeel onbedeijlt in een houtvelt genoempt Den Bellaert, gelegen ter plaetse inden
Bosch. Tusschen erffve het geheel velt de gemeijnte van Sint Oedenrode deen sijde, ende
tusschen erffenisse der kijnderen Judith Brock dander sijde, streckende vander erffenisse Aelbert Lucas,
totter erffenisse der kijnderen voirschreven . Ligitime etc. Handricken Aetssen Haubraecken.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 114 jaar 1640 folio 277,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1638 - 1644.htm]
Ref. III-6
26 april 1641
Sint-Oedenrode RA 114, Schepenprotocol, BHIC ONline pagina 341 en verder
Lenaert Roeloffs vanden Horck, Hendrick Daneels van Kilsdonck als man ende momboir Heijlwich sijne huijsvrouw dochter
wijlen Roeloffs van den Horck bijden selven wettelijck verweckt uijt wijlen Catharina dochter Jan Beelaerts [...]
aen Meester Hendrick Nagelmaekers metten sijnen ende den kijnderen Mathijs Dircxssen
van de Santvoirt voirschreven, elck inden voirschreven qualiteijt voir een elffste part ten deele
bevallen inde ierste
o.a. een huijs, schuer, schop, hoff metten gronde ende erffenisse daer aen gelegen, gestaen ende gelegen binnen deser
parochie van Sint Oedenrode ter plaetse aende oude vrijheijt geheijten Stompers hoeck, metten gerechtigheijt vanden wech
vander straete aff, aldaer tusschen erffenisse Jacob Janssen Keijsers deen sijde ende tusschen erffenisse Lambrecht
Gijsbrechtssen dander sijde, streckende van de erffenisse Jan Nicolaes Mercx ende sijne kijnderen met meer anderen
totter erffenisse der kijnderen Huijberts Brouhesius.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 114 jaar 1641 folio 341,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1638 - 1644.htm]
Ref. III-7
1641
De selve vercoperen de gerichte hellichte in eene jaerlijcke ende erfelijcke losrenthe, uijt de onderpanden tegenwoordich
Jans van Gestel gelegen ter plaetse geheijten aende Heijde, vercocht ende opgedragen aen heeren ende meester Jacob van
Duppe priester ende cannonick der collegiale kercke van Sint Oeda. Etc. Etc. Verder die voirschreven ierste vercoperen,
een huijs, hoff, schuer metten gronden ende erffenisse daeraen liggende ende daertoe behoorende geheijten Stompershoeck,
gestaen ende gelegen ter plaeste geheijten inde oude vrijheijt aende straete aldaer, tusschen erffenisse Jacob Janssen
Keijsers deen sijde ende Lambrecht Gijsbert Spirincx dander sijde, streckende vande erffenisse Jan Nicolaes Mercx met sijne
kijnderen ende anderen totter erffenisse Judith Brock ende anderen. Hen vercoperen als voir aengecomen.
Hebben sij vercocht aen Jannen Nicolaes Mercx ...
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 114 jaar 1641 folio 409,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1638 - 1644.htm]
Ref. III-8
1642
Rutger sone wijlen Rutger Ruth Cluijtmans heeft vercocht Jennekens dochter wijlen Dirck Geraertssen eene chijns.
Van ende uijt een stuck beempden, gelegen ter plaetsche inden Bosch, aldaer
tusschen erffeniss Judith Brock erffgenamen deen sijde, ende dander sijde ende een eijnde inde gemeijnte van
Sint Oedenrode, streckende metten anderen eijnde aen erffenisse Marten Huijberts van Herperschaijck. Hem vercoopere
aengecomen met Margriete sijne huijsvrouw dochtere Adriaen Everaerts soo hij seijde. Verder vermelding van een chijns
van drije stuijvers of daeromtrent int boeck van Helmont.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 114 jaar 1642 folio 479,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1638 - 1644.htm]
Ref. III-9
1643
Lucas ende Nicolaes gebroederen sone wijlen Jan Nicolaes Mercx, Cornelis Willemssen man ende momboir Jenneken sijnder huijsvrouw,
Jan Janssoon van Vucht man ende momboir van Anthonia sijne huijsvrouw ende Daniel Nicolaes Sichmans met Wouter Lambrecht
Wouterssen als metten haer momboiren ende toesiender over Catharina onbeijaerde dochter alle kijnderen wijlen Jan Nicolaes
Mercx voirgenoemde, bijden selve wettelijck verweckt uijt wijlen Marije sijne huijsvrouw dochter wijlen Lucas Dircxssen de
Pulser. Ende hebben bekent midts desen eene erffdeijling te hebben aengegaen van alle de goederen, hen gelijcke
condividenten van wijlen henne voirschreven ouders ende andersints aengecomen. Aen Nicolaesssen is ten deele
gevallen, huijs, hoff, schuer, ende aenliggende erffenisse daertoe behorende, gestaen ende gelegen ter plaetse in de oude
vrijheijt genoempt Stompershoeck. Tusschen erffenisse Jacob Janssen Keijsers deen sijde, ende tusschen erffenisse Lambrecht
Gijsbrecht Spirincx dander sijde, streckende vande erffenisse der mede condividenten ende anderen,
totter erffenisse Judith Brock ende andere,
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 114 jaar 1643 folio 579,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1638 - 1644.htm]
Ref. III-10
1643
Nicolaes sone wijlen Jan Nicolaes Mercx heeft vercocht aen Peteren Janssoon van Heessel ten behoeve der fabrijcke van Sint Oeda,
eene jaerlijcken ende erffelijcken chijns of loshrente. Van ende vuijt huijs, hoff, schuer ende aenliggende erfenisse
genoemt Stompershoeck. Gestaen ende gelegen ter plaets inde Oude Vrijheijt, tusschen erffenisse Cornelis Willemssen
ende anderen deen sijde, ende de kijnderen van Brouhesius binnen den Bosch dander sijde, streckende
vander erffenisse Jacob Jan Keijzers totter erffenisse Lambert Gijsberts.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 114 jaar 1644 folio 623,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1638 - 1644.htm]
Ref. III-11
1643
Dirck Dielissen van Gerwen man ende momboir IJda sijne huijsvrouw dochter Lambrechts de Seeldraijer heeft gelooft te betaelen
alsulcke renthe, als de kijnderen van Bruhesius binnen den Bosch op de goederen, eertijts Lambrechts
de Seeldraijer sijn heffend.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 115 jaar 1646 folio 99,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1644 - 1652.htm]
Ref. III-12
1644 Sint-Oedenrode
Schepenprotocol R114, BHIC ONline pagina 623
A
Nicolaes sone wijlen Jan Nicolaes Mercx heeft vercocht aen Peteren Janssoon van Heessel ten behoeve der
fabrijcke van Sint Oeda, eene jaerlijcken ende erffelijcken chijns of loshrente. Van ende vuijt huijs,
hoff, schuer ende aenliggende erfenisse genoemt Stompershoeck. Gestaen ende gelegen ter plaets inde
Oude Vrijheijt, tusschen erffenisse Cornelis Willemssen ende anderen deen sijde, ende
de kijnderen van Brouhesius binnen den Bosche dander sijde, streckende vander
erffenisse Jacob Janssen Keijsers totter erffenisse Lambert Gijsberts.
Ref. III-13
7 december 1644
Notarieel protocol Den Dungen, BHIC Online Toegangsnummer 5115, invertaris nummer 1, pagina 104
Plaats: Sint-Michielsgestel
[Reget van BHIC Online] Voor mij notaris en getuigen verscheen Jan Mattijs Spierincks oud 78 jaar en
Adriaen Claes Hendricks oud 66 jaar, beiden wonend in Den Dungen staande te goeder naam en faam bekend en hebben
op verzoek van Hendrick Huijberts van de Merendonck een verklaring afgelegd. Zij attestanten verklaren dat ze
Hendrick Hendrick Rutten van Griensven en diens zuster Juttien Hendrik Hendrick Rutten van Griensven hebben gekend,
welke Juttien is getrouwd met Adriaen Janssen Brock en het is verder zo dat deze Hendrick
en Juttien natuurlijke broer en zus waren. Verder is Jenneken Hendrik Rutten van Griensven getrouwd met Huijbert
Huijberts van de Merendonck, en Merieken dochter van Adriaen Janssen Brock verwekt bij
diens vrouw Jutttien was getrouwd met Huijbert van Brauhesius en dus is genoemde Juttien de eigen nicht van genoemde
Jenneken. Verder is Hendrick zoon van Huijbert Huijberts van de Merendonck verwekt bij diens vrouw Jenneken dochter
van Hendrick Hendricks van Griensven en Heijlken en Fijken als dochters van wijlen Huijbert van Brauhesius zijn verwekt
bij Marieken dochter van Adriaen Brock en dus zijn genoemde Henrick Huijberts van der Merendonck
en genoemde Heijlken en Fijken nicht en neven van elkaar. De attestanten verklaren dat ze deze personen zeer goed hebben
gekend en dikwijls met hen zijn omgegaan. Ze zijn bereid hun verklaring onder ede te bevestigen. Aldus geschied te
St. Michielsgestel ten huize van Jan de Weert in aanwezigheid van Jan Dielis Weijgergancks en genoemde Jan Hendriks
de Weert als getuige op 7 december 1644. Ondertekend: Jan Thijssen Spierincks, dit merk is van Adriaen Claes
Hendricks, J.D. Weijgergancks, Jan Hendricks als getuige, quod attestor A. Grahame notaris.
Ref. III-14
1659 Sint-Oedenrode
Nicolaes vanden Sande heeft vuijt crachte van procuratie aen hem verleent, heeft in die qualiteijt wettelijck ende erffelijck
over gegeven ende opgedragen aen ende ten behoeve van heer ende meester Jacop van Duppen caninick ders capittels, een huijs,
hoff, boomgaert met den gronden van erffenisse daer toe behoorende, gestaen ende gelegen ter plaetsche geheijten Stompershoeck.
Gelegen tusschen erffenisse Jan Hendrick Roeloffs ende dander een sijde
erffenisse der kijnderen Judich Brock ofte Brouhesius
ende andere, dander sijde streckende van erffenisse Jacop Janse Keijser tot erffenisse Lambert Gijsbert Spierincx.
Opgewonnnen bijde voorschreven rentmeester Schoock ende bijden selven vercocht, eertijts toebehoort hebbende Nicolaes
Jan Nicolaes Mercx. Den cooper sal moeten gedoghen den wech van ses koijen die inden Neul geweijdt worden ofte doo veel
als van rechts wegen daer over gewecht sijn. Ende mits het gebreck der betaelinge van een rente vuijt de voorschreven
onderpanden geconstitueert ten behoeve der fabrijcke des capittel.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 117 jaar 1659 folio 222,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1653 - 1661.htm]
Ref. III-15
1679
Jan Wouter Smits ende Willem Mosman, man ende momboir van Maria sijne huijsvrouwe. Een stuck teulant gelegen ter plaetse
inde aude Vrijheijt achter den watermolen, tusschen erffve de erffgenamen juffrouw Brouhesius
aende eenen sijde, ende metten anderen sijde Jan Lamberts Adels, streckende van erffve Jacob Keijsers tot opde weijde genoempt
het Haverlant haer vercooper vermits der doot ende afflijvicht van haere ouders aengecomen, soo als sij seijde ende verclaerde.
Hebben sij vercofft aen Gerit Stanssen Molemakers.
[Bron: Willie Damen van de Mosselaer, uitreksel uit het
Oud Rechterlijk Archief Sint Oedenrode, Inventaris 121 jaar 1679 folio 298,
voorheen: http://home.hccnet.nl/w.mosselaer/P 1676 - 1682.htm]
Referenties:
Adriaenssen, L.F.W. (1999) Wouter Brock - Begraven onder zijn hobby. De Brabantse Leeuw, Jaargang 48, Nummer 4, 193-210.
Bichelaer, A.H.P. van den (1998) Het notariaat in stad en meierij van ’s-Hertogenbosch tijdens de late middeleeuwen (1306-1531), Academisch Proefschrift VU Amsterdam.
Brock, A.C. (1832) Beschrijving der Vrijheid St. Oedenrode. St. Oedenrode (Uitgave December 2003, ISBN 90-80321-2-X, Stichting Roois Cultureel Erfgoed te Sint-Oedenrode.) N.B. A.C. Brock is dezelfde als A. Brox.
Brox, A. (1826) Boom genealogique der mannelijke telgen van den stam Brock, gelijk die sedert het jaar 1500 tot dat van 1826 alhier te Rode is voortgeplant, volgens wettige bewijsschriften. Ongepubliceerde stamboom. De bijgaande "verklaring" en een foto van de stamboom is gepubliceerd door van Loo (1977).
Dijck, L.G.C.M. van (2012) Van vroomheid naar vriendschap; Biografie van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap te ’s-Hertogenbosch 1318-2012. Walburg Pers, Zutphen, 880 pp.
Loo, H. van (1977) Stamboom Brock. Gens Nostra, Jaargang XXXII, No. 6, blz. 157-163.
Neggers, A.C.M. (2002) Vicaris te Utrecht en pastor te Eindhoven - Brocken te Tilburg. De Brabantse Leeuw, Jaargang 51, Nummer 2, blz. 78-85, en Nummer 3, blz. 129-138.
Schuttelaars, A.H. (1998) Heren van de raad, bestuurlijke elite van ’s-Hertogenbosch in de stedelijke samenleving, 1500-1580, Proefschrift KU Nijmegen.
Vera, H. (2000) Hoofden van huishoudens in Den Bosch en in haar Vrijdom in 1557, Website, http://home.planet.nl/~vera0000/FRONTBLOK.html, voor het laatst geraadpleegd 3 mei 2008.
Vlierden, P.J. van (1904) Het Brabantse en Gelderse geslacht van Vlierden, deel I, Genealogie van het Brabantse geslacht. De Nederlandsche Leeuw 22, blz. 54-72.
